Ilire Zajmi, model i shkrimtares së guximshme

• maj 19, 2015
• Jeta Llalloshi
• Woman of the week

E lindur dhe e rritur në një familje intelektuale në qytetin e bukur të Prizrenit, Ilirja ishte më e madhja nga gjashtë fëmijët e familjes Zajmi.
Studimet për drejtësi i përfundoi në Universitetin e Prishtinës. Një kohë ajo ka jetuar në Itali ku ka bashkëpunuar me disa revista e gazeta. Studimet master në Degën e komunikimit masiv të gazetarisë, po ashtu i kreu në Prishtinë, ndërsa specializimi për menaxhment medial, gazetari televizive, radio-gazetari, marrëdhënie ndërkombëtare e diplomaci i ka ndjekur në rajon dhe në vende të ndryshme të Evropës.

Ilirja karrierën si gazetare dhe si shkrimtare e ka filluar herët. Ka bashkëpunuar me shumë revista e gazeta që botoheshin para luftës. Me gazetën “Bota e re”, “Zëri”, “Kosovarja”, “Gazetë shqiptare”, “Fjala”, “Rilindja” e më vonë “Bujku”.  Ajo ka qenë anëtare e redaksisë së revistës “Kosovarja” dhe  kolumniste e reportere lufte në “Gazetë shqiptare”, “Fokusi”etj.
Kur në Kosovë dhuna u përshkallëzua dhe shpërtheu konflikti Ilirja bashkëpunoi kryesisht me mediat italiane, si: “La Repubblica” , “Corriere della sera” , “Il mattino”, radio RAI, Mediaset, ANSA ,”Il giornale”, “Sole24ore”, “Il resto del Carlino” etj, për shkak të njohjes së gjuhës dhe lidhjeve të saj me vendin ku kishte jetuar një kohë. Prej vitit 1996-1999 ka punuar si producente  e Radiotelevizionit italian RAI.  Këto bashkëpunime zgjasin edhe sot.
Pas përfundimit të luftës  në Kosovë, ajo pranoi  ofertën e Christabel King e BBC, për të punuar në një projekt të ri televiziv, RTK. Gjatë këtyre viteve Ilirja ka pasur pozita të ndryshme. Ka punuar redaktore e lajmeve, kryeredaktore, pozitë nga e cila ajo tregon se është shkarkuar dhunshëm si pasojë e presioneve të agjendave politike. Pastaj një kohë ka menaxhuar webfaqen e RTK-së, për tre vite ka udhëhequr departamentin e bashkëpunimit ndërkombëtar, ndërsa nga viti 2006 menaxhon Qendrën për aftësim profesional.
Ilirja është po ashtu e angazhuar edhe si profesoreshë në Universitetin privat (AAB) ku ligjëron lëndën gazetaria online. Ajo ka ligjëruar njëkohë në Akademinë policore në Vushtrri dhe ka mbajtur kurse gazetarie në Institutin e mediave të Kosovës dhe në projekte të ndryshme ndërkombëtare në Kosovë (OSBE, World Learning, MTV etj).

“Ky rrugëtim mbi njëzetvjeqar në këtë profesion kaq të lakmuar, nuk ka qenë aspak i lehtë.  Është i mbushur me sfida, me suksese por edhe më kërcënime  e rreziqe nga më të ndryshmet. Në kohë lufte, gazetaria dhe raportimi kishin shije tjetër. Dhe rreziqet natyrisht ishin të kuptueshme, por kjo nuk më ka penguar asnjëherë. Përkundrazi kam parë e përjetuar nga afër llahtarinë e luftës. Në fakt, gjithnjë më ka pëlqyer t’i qasem gjërave jo të lehta. Kjo ka bërë që të kërcënohesha e ndiqesha duke vënë në rrezik sa e sa herë jetën time  e të familjes.
Ka ndodhur që njerëz të armatosur të shkonin në shtëpinë e familjes në Prizren e të më kërkonin për të qëruar hesapet me mua për shkak të shkrimeve në revista. Ka ndodhur edhe pas luftës kur jam kërcënuar nga politikanë për shkak të punës sime në televizion. Për shkak të presioneve politike jam hequr nga pozita e kryeredaktores. Dikujt i ka penguar puna, angazhimi dhe profesionalizmi im. Dikujt edhe emri sigurisht. Pavarësisht këtyre sfidave, kam vazhduar rrugën time. Ato nuk më kanë vrarë shpirtin dhe dashurinë për profesionin. Nuk kanë mundur të shkelin mbi autoritetin dhe emrin tim të cilin e kam ndërtuar me punë të palodhshme, profesionalizëm dhe dinjitet”.

Ilirja është autore e 9-të veprave.
Përmbledhjes me poezi:  “Kambanat e mëngjesit” , përmbledhjes me poezi  “Baladë e bardhë “, romanit “Fashitja e ëndrrave rebele”,  librit publicistik’ në bashkëautorësi me gazetarin italian Filippo Landi  “Un treno per Blace”, vëllimit me poezi në gjuhën angleze/portugeze “Amnesia”, “Një tren për Bllacë’ në gjuhën shqipe, librit studimor në fushën e gazetarisë “Pamjet televizive dhe realiteti” ,vëllimi  me poezi “‘Ëndërr e huaj”  në formatin e-book, përmbledhjes me poezi në gjuhën frënge “C’est la fin” , romanit“Era”.

Ka përkthyer nga gjuha italiane së bashku me Anton Nikë Berishën, poetin Giuseppe Napolitano  “Përshpëritje hënës”, botues Faik Konica, 2014.
Është prezantuar  si autore në revistra letrare e antologji ndërkombëtare. “Take të larta”, Prishtinë 2002, “Zëri i dashurisë  poetike” (shqip, italisht, anglisht), Tiranë 2005; “Atri Mondi”, Bukuresht, Rumani  2008  (shqip/rumanisht) ; “Inspirational Muse” Texas, SHBA,  2012, San Antonio Review, SHBA, 2012; “Carcigogenic Poetry”, SHBA, 2011, La Passe du vent, Francë, 2012; “Year Poetry Book”, 2013, China, Sarajevske Sveske broj 40-41, Sarejevë, 2014; “The Galaway Review, Irlandë, 2013; “ Ann Arbor Review”,  SHBA, 2014; “Margutte”, rivista nonleteraria, Itali, 2014, Lechasseurabstrait, Francë, 2014; “Poetas del Mondo Antologia”. Kil, 2014 etj.

Poezitë e saj janë përkthyer në disa gjuhë të botës si anglisht, frëngjisht, italisht, portugalisht, kinezisht, rumanisht, në gjuhët sllovene, malazeze, kroate, boshnjake, etj.

“Përmes angazhimit tim synoj të dëshmoj se me ide kreative, me punë dhe angazhim mund të ndryshojë mendësia për gruan në letërsi. Ndryshimin që do të doja të arrija është që gruaja në letërsi të mos shihet më me paragjykime e mendësi primitive. Të shihet si promotore e vlerave, gjeneratore e ideve dhe përfaqësuese e denjë dhe e barbartë me shkrimtarët burra në kanonin e letrave shqipe”.

Ilirja gjithashtu ka marrë pjesë në festivale ndërkombëtare të poezisë, si Voix della Mediterannee, Lodeve, Francë ; Ventennale, Itali ; Ratkoviceve veceri poezije, Mali i Zi;  Poetum Mobile, Shkup, Prishtinë, Tiranë; Ditët e Naimit Maqedoni, FLO,  Kosovë;  manifestimi letrar “Azem Shkreli”, “Ora e maleve” etj.
Qe katër vite me radhë ajo organizon festivalin ndërkombëtar të artit e poezisë “Britma e gruas” dhe është anëtare e PEN –qendrës së Kosovës dhe Asociacionit Poetët e Botës (Poetas del Mundo).
Ilirja është shpërblyer disa herë me çmime e mirënjohje për punën e saj në letërsi. Është  fituese e çmimit “Ventennale” në konkursin ndërkombëtar për poezi në Milano të Italisë, fituese e çmimit të parë për poezi në manifestimin “Mitingu i poezisë” në Gjakovë, ka marrë mirënjohje nga Woman Poets International në Republikën Dominikane etj”.

“Dashuria për letërsinë, dashuria për gjuhën dhe artin, pasioni për të bukurën bën që ta dua pafundësisht punën time. Nuk është detyrë e lehtë, por është një ndjenjë që të fisnikëron shpirtin dhe mendjen. Gazetarinë e dua pasi e kam profesion. Asnjë profesion në botë nuk mund të ushtrohet nëse nuk ujitet me dashuri, sakrificë dhe punë të palodhshme”.

Sa i përket rolit të gruas në shoqëri  Ilirja mendon se gjinia paragjykohet që në fillim. Ajo beson se për të luajtur rolin që i takon gruas në shoqëri,  ky rol nuk duhet parë  si “aksidental”, por produkt i organizimit dhe funksionimit të shoqërisë duke theksuar se roli i gruas në shoqëri është i kufizuar pasi shoqëria e ka të betonuar pozitën superiore, dominuese dhe pushtetin e burrit në familje dhe në shoqëri.

“Në këtë kontekst, roli i parë i gruas është të kontribuojë në një transformim kulturor të shoqërisë, të kërkojë përmirësimin e ligjeve në favor të grave, të ndikojë në ngritjen e strukturave mbështetëse dhe krijimin e shanseve të barabarta për punësim, në karrierë, vendimmarrje dhe përfaqësim dinjitoz. Gruaja duhet të luajë rol kyç në një shoqëri demokratike, ku ajo do të shihet si e barabartë me burrin në familje, në punë, në shoqëri. Ajo duhet të angazhohet që gratë dhe burrat të gëzojnë të njëjtat detyrime dhe të njëjtat privilegje, të njëjtat mundësi reale për afirmimin e personalitetit dhe pjesëmarrjes në të gjitha sferat e jetës shoqërore.
Roli i gruas është të nxisë një kulturë të re të respektimit të të drejtave të grave në shoqërinë kosovare, si çelës për të përparuar në të gjitha fushat e jetës.  Prandaj, rolin e gruas në shoqëri e shoh të fuqishëm, vendimtar, të pakontestueshëm. Është koha e fundit gruaja të angazhohet të ndryshojë veten dhe të luftojë për të drejtat e saj në një shoqëri maskiliste që akoma gruan e sheh si shtëpiake, si rob, objekt seksual, marionetë politike dhe fare në fund një dekor në duart e mashkullit. Roli i gruas është të dëshmojë se është e zonja për të ushtruar autoritetin e saj, në radhë të parë për gjininë e saj, për brezat, për ardhmërinë dhe demokracinë e shëndetshme të këtij vendi”.

E pyetur se në çka do të investonte nëse do t’i kishte 100,000 mijë euro, Ilirja u përgjigj:

“Nëse do t’i kisha këto para do të investoja në krijimin e një fondacioni për ndihmë grave të dhunuara në luftë. Gjashtëmbëdhjetë vjet pas luftës, kjo kategori e grave jeton si hije, vdes çdo ditë ngapak nga traumat, turpi dhe nënçmimi që iu bëhet për një krim makabër, të cilin ato po e paguajnë me gjakun dhe jetën e tyre. Unë nuk do të preferoja të dhuroj një fustan timin për një performansë artistike, por do të doja që këto gra, motra, vajza tona t’i ndihmoja me këto para, për të plotësuar nevojat e tyre ekzistenciale, si dhe në trajtimin e tyre psikologjik, në mënyrë që të këndellen nga tmerret që kanë përjetuar”.

Ajo porosit të gjitha gratë të mos heqin dorë nga ëndrrat, të luftojnë për veten dhe mos të kenë frikë nga asgjë, sepse sipas saj vetëm guximtaret shkojnë larg.

Ndërsa për planet e të ardhmes Ilirja u përgjigj:

“Momentalisht jam duke punuar në një libër me poezi. Synoj që të mbledh krijimtarinë time 15 vjeçare në poezi, dhe të botoj një përmbledhje elitare ku do të përfshiheshin edhe poezitë e botuara në gjuhën e huaja, e të cilat s’ janë botuar fare në shqip. Adhuruesit e poezisë besoj se kanë interes të lexojnë një libër të këtillë. Gjithashtu tash e njëkohë të gjatë po punoj në hartimin e një doracaku për gazetarinë online. I vështirë për ta përfunduar, pasi  trendet po lëvizin me shpejtësi marramendëse. Besoj se ky doracak është shumë i nevojshëm për studentët e gazetarisë e komunikimit, pasi ka mungesë të madhe literaturë në këtë fushë në gjuhën shqipe”.

http://www.kosovalive360.com/ilire-zajmi-model-i-shkrimtares-se-guximshme.html