Edona Osmanaj Publikuar: 24.09.2013 - 08:56
Komente (0) Publiko në:
I ndarë në tri etapa të evoluimit të komunitetit rom, libri “Romet,
dje, sot, nesër” na jep një pasqyrë të fakteve historike mbi këtë
komunitet. Autori i librave Kujtim Paçaku, emër tashmë i njohur në
skenën letrare të Kosovës, duke folur për librat thotë se këta libra nuk
janë bërë për romët por për joromët.“Qëllimi i këtij libri është që të japim sa me tepër informata së pari romëve pastaj edhe joromëve në Kosovë dhe me gjerë, që edhe ata ta njohin këtë komunitet edhe më mirë, sepse paragjykimet mbrenda këtij komuniteti jo vetëm në Kosovë por edhe jashtë saj, janë edhe më të mëdha, përfshirë ato që ky komunitet s’ka gjuhë, s’ka kulturë, s’ka tradita, prandaj libri omët, dje, sot, nesër” do të jetë si një dokument” , ka thënë Paçaku për gazetën.
Libri është një kronologji dokumentare ku në tri etapa përshkruhet debimi i romëve nga pjesa veriore e Indisë, arritja e romëve në Ballkan dhe pjesa tjetër prezentimi i fragmenteve historiografike, të marra ato nga autorë të ndryshëm: “Në këtë libër përshkruhet braktisja e Kanaugjit vendit të lindjes së romëve të pjesës veriore të Indisë deri te arritja në Ballkan në shekullin e 13-të si dhe planifikimet e romëve, pra i gjithë libri përshkohet me histori” shpjegon Paçaku.
Ideja për të shruar një libër të tillë, Pacakut i kishte ardhur pikërishtë për arsye se shumë njerëz, siç thotë ai, jo vetëm në Kosovë por edhe në vende të tjera, kanë fare pk njohuri për komunitatin romë. “Ky libër i është dedikuar më tepër joromëve për t’i larguar paragjykimet që ata kanë për romët dhe ndaj këtij komuniteti në përgjithësi. Këtu kemi vendosë edhe dokumentin e parë kur romët kanë mbërri në Ballkan, ku i hasim edhe 13 fjalitë e para të cilat i kemi gjetur ashtu si i kanë folur romët, pra e kemi edhe dokumentin e parë për gjuhën tonë dhe kjo dëshmon se ne kemi një gjuhë, një traditë dhe kështu arritëm deri të muzika rome, adetet e festat rome”.
Sofra rome
Libri i dytë i cili është me poezi, ku disa nga poetët kosovarë dhe nga rajoni mblidhen rreth “Sofrës rome” për të shkruar poezi për romët. “Është hera e parë në Kosovë që një mori shkrimtarësh joromë mblidhen në sofrën rome për të shkruar për ne. Meqenëse kam bërë shumë performanca me aktorin e njohur Enver Petrovci, duke recituar ai në gjuhën rome unë në gjuhën shqipe, më lindi ideja që të tjerët të bëjnë diçka për ne romët. Dhe i propozova profesorit një ditë, të mbidhemi rreth sofres, të tubojmë me një vend edhe poetë të tjerë, shqiptarë dhe të komuniteteve të tjera. Dhe kështu brenda një dite e kam kontaktuar Halil Matoshin, Fahredin Shehun, Ilire Zajmi- Rugova, Albatros Rexhaj, Gordana Jovanoviç poete nga Serbia, Skender Muzbek poet turk dhe tre poetë romë, pra të gjithë jemi mbledhur rreth sofrës dhe kemi filluar të këndojmë, dhe kështu i gjithë libri është me poezi nga të tjerët për romët, pra nga poetët që i përmenda më lart”, shpjegon Paçaku.
Pacaku i cili së fundmi ishte në Francë në festivalin e 36-të ndërkombëtar të filmit mbi romët, i mbajtur në pjesën bregdetare të Parisit, ka thënë se ky festival ju jep hapësirë që romët të promovojnë vlerat e tyre kulturore e artistike. Gjatë këtij Festivali janë prezantuar pesëdhjetë filma në dhjetë qytete të Parisit. Paçaku ishte i vetmi pjesëmarrës nga Kosova, krahas dy ligjëratave që kishte mbajtur mbi traditën e romëve, për publikun parizien, kishte recituar në gjuhën frënge pjesë nga poezitë e tij. Kujtim Paçaku është aktor dhe poet. Ka botuar disa vepra poetike. Poezia e tij është përfishirë në disa antologji të poezisë shqipe.
Librat e botuar të cilët u promovuan javën e dytë të shtatorit 2013, në Prizren, janë projekt i organizatës jo qeveritare rome “Iniciativa6”, ndërsa realizuese është organizata “Romani Bah”, nga Prizreni.
No comments:
Post a Comment