Monday, July 31, 2017

Udhëtim në botën e çokollatës





Historia e krijimit të “Shokoladenmuseum” të Kölnit ngjason me një skenar filmi. Muzeu është hapur në fund të vitit 1993. Themeluesi i saj është një i pasionuar pas çokollatëas Hans Imhoff, i cili tërë jetën kishte një ëndërr: një muze të çokollatës me një burim lumenjsh të pafund të saj.   

Ëmbëlsira së cilës pak kush mund t’i rezistojë, e konsideruar si ushqim i perëndive, pije e mbretërve, çokollata filloi të kultivohej rreth pesë mijë vjet më parë. Papa Pio V, kishte bërë bujë duke lejuar konsumimin e një filxhani çokollate në periudhat e kreshmes, duke e justifikuar me faktin se ishte lëng.

Dashnoret e mbretit Luigji XV çmendeshin pas kësaj pijeje çudibërëse. Maria Antonieta, gruaja e Luigjit XVI, udhëtonte gjithmonë me një çokollatë me vete. Kazanova i famshëm e përdorte për efekte afrodiziake, ndërsa thuhet se Volteri pinte një dyzinë filxhanë me çokollatë në ditë për të luftuar moshën e pleqërisë, shkruan sot Ilire Zajmi në Koha Ditore.

Një histori shoqëruar me plot mistere, legjenda, rituale e ceremoni mistike e karakterizojnë rrugëtimin e kësaj ëmbëlsire magjike. Fiset maya e azteke, të cilët e kultivuan kakaon të parët, e identifikuan me Xokikuetzalin, perëndeshën e fertilitetit.

Sipas vlerave mistike, kakaoja konsumohej nga elitat gjatё ceremonive te rëndësishme, ofrohej me flakё si sakrificё ndaj hyjnive dhe ndonjëherë pёrzihej me gjakun e priftërinjve. Nё Amerikё çokollata u përdor si pije e quajtur ksokoatl, pasi kjo substancё kishte efekt lehtësimin e ndjesisë sё lodhjes. Europianёt i shtuan vaniljen dhe sheqerin pёr ti hequr shijen e hidhur tё kakaos, duke e shndёrruar atё nё njё pije luksi tё aristokracisë.
Madje, deri vonё, çokollata u konsiderua pije shёruese ndaj çdo gjёje dhe mendohej se kishte veti mrekullibёrёse.
Duke në kohën tonë kur prodhimin dhe konsumimi i saj u shndërrua nё pasion, apo edhe për dikë nё njё ёndёrr jetёsore. Pёrderisa dikush mendonte si ta bёnte mё joshës kёtё lёng magjik, njё ёndrrimtarё i madh, gjermani Hans Imhoff, mendonte si tё krijonte njё muze tё çokollatёs nё qytetin e bukur  tё Kölnit. 
 

Ëndrra e pasionuesit pas çokollatёs

Historia e krijimit të “Schokoladenmusem “ të Kölnit ngjason nё njё skenar filmi.
Muzeu është  hapur në fund të vitit 1993. Krijuesi i tij është  një i pasionuar pas çokollatës, Hans Imhoff,  i cili tërë jetën kishte  një ëndërr : një muze tё çokollatës me një burim lumenjsh të pafund të çokollatës.
Në vitin 1972, Hans Imhoff bleu fabrikën Stollwerck në lagjen e qytetit të Südstadtit në Köln. Atje, Imhoff zbuloi rastësisht një enë transporti që mbante makineritë e dëmtuara, materialet e paketimit, dhe dosjet e vjetra që do të përfundonin në plehra. I vetëdijshëm se kishte  gjetur një thesar, ai kaloi shumë kohë  duke  hulumtuar  dhe duke mёsuar pёr kulturën dhe historinë industriale të çokollatës. Në vitin 1992, gruaja e tij  Klara Gerbung Imhoff zbuloi vendin e përkryer për të realizuar  ëndrrën e të shoqit, Muzeun e Çokollatës. Kështu  në zyrën e vjetër doganore në portin Rheinau u ndërtua kështjella e re e Kölnit.

Ёndrra  jetësore e Hans Imhoff, u bë një triumf i historisë muzeale gjermane që askush nuk mendonte  se do të realizohej.

Schokoladenmuseum”  

Nё portin e  mahnitshёm tё Rheniau, ku syri të zë anije udhëtarësh që lundrojnë nga Kölni në qytete të tjera gjermane, menjeherё tё bie nё sy ndërtesa  transparente. E ndërtuar nga qelqi e alumini, ndërtesa në majë të gadishullit të portit Rheinau me një dizajn që të kujton kuvertën e një anijeje të madhe, është Muzeu i çokollatave i Imhoff , apo Schokoladenmuseum.
Erëmimin e çokollatës  dhe shijen e saj tё parezistueshme e përjeton me të hyr në muze, pasi bashkë me biletën, vizitorit i dhurohet një çokollatë e vogël “Lindt”.
Ndërtesa dykatёshe  e muzeut të ofron mundësinë  të udhëtosh përmes historisë kulturore të çokollatës.
Duke filluar nga kulturat e lashta amerikane si mayat e aztekët, për të vazhduar nëpër periudhat barok dhe epokën industrale e deri në ditët e prodhimit modern të çokollatës fine të cilën ne e shijojmë sot.
Historia e çokollatës është e ekspozuar  në një hapësirë  tё madhe prej  katërmijë metrash katrorë, në katin e parë të muzeut.
Aty vizitori mëson për të kaluarën e kakaos dhe çokollatës. Portretizimi i kësaj periudhe është ekspozuar deri nё detajet mё tё hollёsishme, ku spikat  shumëllojshmëria e historisë kulturore prej pesëmije vjetësh e kakaos, si dhe prodhimi modern i çokollatës nga kakao deri në konfeksionet me çokollatë të pralines.

Muzeu, ofrohen informacione tё pasura pёr historinë e kakaos, pastaj  njё ekspozitë për kulturat para-kolumbiane të Amerikës Qёndrore, një koleksion të vlefshëm të gotave prej porcelani dhe argjendi të shekullit të 18-të dhe të shekullit të 19-të, enët për të pirë çokollatën të epokës së Amerikës  para kolumbiane, dhe një mori makinash historike nga periudha e industrializimit.

Në katin e parë në të majtë, muzeu ka një tropikarium të vogël, të hapur për vizitorët, i përbërë nga një kub xhami me një sipërfaqe  prej dhjetë metra katror, ku kultivohen  pemët e kakaos të  specieve Theobroma cacao dhe Theobroma grandiflorum.
Aty afër tij, funksionon edhe shkolla e çokollatës.
Ndërsa, në objektin e qelqit ku  gjendet punëtoria e çokollatës, vizitorët  kureshtar  mund tё provojnë se si prodhohen produktet e çokollatës në proceset e mekanizuara dhe manuale. Duket diçka shumë e veçantë, të shikosh  nga afёr ato makina gjigante, tё cilat pёrdoren pёr prodhimin e çokollatёs.  

Fontana qё rrjedh çokollatё

Për të parë nga afër si prodhohet çokollata demonstrohet në objektin e prodhimit në harkun e ndërtesës, ku ndodhet edhe fontana e çokollatës, tri metra e lart.

Fontana u ndërtua posaçërisht për muzeun, një strukturë artistike e mbushur me 200 kilogramë çokollatë të ngrohtë dhe të lëngët. Çokollata e butë, e shkrifët “Lindt” rrjedh nga katër çelësa çeliku inox në një shtyllë me burime.


Vizitorët presin në rend për të shijuar çokollatën e shijshme që prodhohet këtu nga punonjësit e muzeut.   

Përveç fontanës të çokollatës, objekti i prodhimit përmban një njësi të plotë për përpunimin e frutit të kakaos: nga pjekja, thyerja, bluarja e përzierja, e deri te mbështjellja e përqëndrimi në masë çokollate.

Një sistem me një shirit, si dhe prodhimi i zhardhokëve dhe produktet e çokollatës së zbrazët të krijojnë një ide të qartë sesi bëhen format dhe mostrat e e çokollatave. Këtu rreth 400 kilogramë çokollatë i nënshtrohet përpunimit ditor. Për vizitorët është një rast unik për të blerë çokollata me forma e modele tё ndryshme, tё cilat s ‘mund tё blihen në asnjё shitore tё botёs.
Por, nuk mund të dalësh nga bota ekzotike e çokollatës , tё ekspozuar me kaq elegancё e hijeshi  nё kёtё muze, pa u kthyer në shitoren e çokollatave, në hyrje të objektit. Zgjedhja është shumë e vështirë. Çokollata me shije, aroma e përmbajtje të ndryshme të ndjellin në çdo skutë. Të bëhet se je në ndonjë mbretëri çokollatash, ku gjithçka është e ëmbël, mistike e joshëse.
Nga viti  2006, muzeu  ka marrëveshje  me kompaninë “Lindt & Sprüngli”, prandaj shumica e produkteve në  shitore, janë të kësaj marke.
Vizitori del i ngallёzyer nga muzeu, duke lёpirё gishtat me çokollatёn “Lindt” nё njёrёn dorё, e nё dorёn tjetёr me njё qese tё mbushur me disa lloje çokollatash, dhuratё pёr ata qё s ‘kanё patur rastin tё vizitojnё kёtё muze unik.   
“Schokoladenmuseum “  në Köln e vizitojnё rreth 675,000 vizitorë në vit.
Më shumë se 12 milionë vizitorë nga e gjithë bota, deri mё tani  janë futur në botën e çokollatës.
Muzeu i çokollatёs është njёri ndёr institucionet më tё frekuentuara kulturore në Köln, ndërsa hyn në top dhjetëshen e  muzeve më të vizituara në Gjermani. 

http://www.koha.net/kulture/34728/udhetim-ne-boten-e-cokollates/ 

 

 

Tuesday, July 04, 2017

Akt terrorist


Heshtja e poetit është akt terrorist

tha Dan Fante

por unë po ju them

heshtja e gruas është akt kamikaz

darka e djallit

dera e huaj

prona e burrit

kurva

robi

nëna e fëmijëve të tu.

 

Epo në dreq të mallkuar ta quajnë si ta quajnë

s ‘ bëzan edhe po t’a vrasin si mushkonjën

përpëlitet si zogth i trembur në degë të hollë

Dan Fante hesht gruaja hesht

pa e ditur se të heshtësh është akt terrorist

sipas konventave ndërkombëtare.

 
 
 
 
 
 
 


 

 

Codex Episoda 12 Ilire Zajmi 14 08 2021