U mbajt aktiviteti letrar Britmat e gruas

Bota Sot | 26.03.2015 18:54

Aktiviteti letrar “Britma e gruas” që këtë vit shënoi edicionin e tij të katërt në Kosovë për temë pati “Gratë e dritës”.
Ky aktivitet filloi me një pikë vallëzimi nga balerinat e vogla të studios së baletit “Mjellma”. Gjithçka ishte rregulluar në atë mënyrë që të ndiheshe rehat dhe shumë komod, në mesin e emrave të mëdhenj të poezisë. Edhe pse takimi letrar mban titullin “Britma e gruas”, në mesin e shumë poeteve femra kishte edhe poet meshkuj.
Fjalën hyrëse të këtij takimi e mori organizatorja, Ilire Zajmi, ku para të pranishmëve tregoi se ky aktivitet Kosovën e fut në mesin e 37 vendeve të botës.
“Aktiviteti në përgjithësi ka karakter të klithmës që me anë të poezive të luftojmë kundër dhunës. Qëllimi i asaj për të cilën jemi mbledhur sot është britma, jemi të lira të bërtasim nëse e shohim të arsyeshme. Ne poetet nuk bërtasim, më shumë bërtasin vargjet tona” tha Zajmi.
Ajo lexoi një pasues nga libri i fundit i Kadaresë “Mëngjeset në Kafe Rostand”, ku ai në këtë libër quan gratë shqiptare poete si “zonja të vogla të letërsisë shqipe”.
“Emrat e tyre vetojnë aty-këtu në faqet e librit, por zakonisht rrallë, shumë më rrallë se sa do të duhej. Emrat e tyre janë kryesisht tingëllues, të bukur, ato vetë gjithashtu. Librat e tyre tituj në gjuhë të ndryshme, po aq. Shqip, gjermanisht, frëngjisht, italisht, shpesh të shpërndara në Evropë dhe në botë”. Është ky pasuesi i librit të Ismail Kadaresë, më të cilin mori shkas edhe diskutimi i sotëm në mes të poeteshave.
“Britma” e këtij edicioni filloi më një diskutim se a ka letërsia shqipe zonja të vogla apo zonja të mëdha.
Profesoresha e letërsisë shqipe, Qibrie Demiri, e përgëzoi Zajmin për idenë dhe tha se me të marrë ftesën menjëherë kishte vrapuar për të ardhur këtu, të dëshmojë që edhe ajo ishte pjesë e korit të britmave, në kuptimin metaforik.
“Kadare ndoshta është nisur nga konteksti që ndoshta jemi pak në numër, por mund të jemi të mëdha si frymë letrare. Në kontekstin siç e ka thënë i madhi Kadare, mendoj që reflekton një dëshirë të tijën, që hapësira të na jepet qoftë në media, të bëhet një përkrahje institucionale e frymës sonë krijuese, gjë që mungon. Bota maskuliste ka një qasje të gabuar, që jo çdoherë ka një shprehje më të butë se gjinia tjetër e butë. Të ju bëjmë thirrje, sidomos strukturave tona institucionale që t’i kthejnë sytë nga ne, se megjithëatë kemi kaluar një periudhë mjaft të gjatë pa hapësirë krijuese” u shpreh Demiri.
Gjithashtu Ndue Ukaj, tha se ajo ishte pjesa ku Kadare shkruan për femrat, ishte pjesa më e parapëlqyer e librit.
“Kur kam lexuar këtë librin e Kadaresë “Mëngjeset në Kafe Rostand”, ai ishte kapitulli më i pëlqyer për mua, i cili i dedikohet “zonjave të vogla”. Kadare i vë në kontekstin e asaj në tërë letërsinë shqipe pasi që rrallë në librat e tij ka autorë që flet për ta. Janë disa ferma aty që ai i lartëson aty, madje edhe mbi meshkujt. Fatkeqësisht ne autoret e para i kemi vetëm në fillim të shekullit XX-të , ndërsa letërsitë e tjera botërore fillojnë letërsinë me një femër. Autorja e parë suedeze është femër, pasi që konteksti ka qenë krejt tjetër, rrethanat e tjera, dhe diskursi politik ka qenë krejt tjetër” tregoi ai.
“Nuk është çështja vetëm tek femra. Çështja është se ne sot jetojmë në një kohë kur krijuesi si çdo njeri tjetër që ka një vizion apo një përkushtim, ka një veprimtari. Ne për fat të keq, këto vitet pas luftës çështjen e afirmimit të prirjeve dhe veprimtarisë të një komuniteti nuk e kemi lënë në spikamë. Nuk e kemi treguar atë përgjegjësinë tonë” pohoi Valentina Saraçini.
Kurse Sibel Halimi, tha se kur e kishte pranuar ftesën për tu bërë pjesë e këtij takimi, asaj nuk i kishte pëlqyer termi “britma”, sipas saj në atë kuptimin “britma” si rezultat i të qenurit viktimë, apo britma si revoltë, shkruan kultplus.
“Nuk më pëlqejnë kur bëhen referime dhe fillon një takim kështu, madje qoftë edhe nga Ismail Kadare apo kushdo qoftë. Të dyja janë klishe, edhe të qenurit e vogël, edhe të qenurit zonjë. Janë gabime të një shkrimtari që është në botën maskuliniste në kuptimin edhe të shkrimtarëve të mëdhenj, gjatë gjithë kohës edhe kur bëhet kritika feministe mbi letërsinë , flitet që madje edhe shkrimtarët burra e kanë një faj të vetin në kuptimin që gjatë gjithë kohës e kanë shenjtëruar gruan duke e shndërruar në një mit të së bukurës, në një mit të butësisë, një mit i cili gjatë gjithë kohës na ka përcaktuar që të jemi të qeta, të buta e në fakt na kanë privuar nga e drejta e të qenurit të krisura, të tregojmë shpirtin artistik ashtu siç e kanë burrat, e në këtë kontekst nuk e pëlqej Ismajl Kadarenë” shprehet Halimi.
Takimi vazhdoi me leximin e poezive nga poeteshat, poezi gjithashtu lexuan edhe poetët meshkuj të cilët ishin të paktë në numër.
Aktiviteti letrar “Britma e gruas”, që organizohet në kuadër të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë të Lëvizjes Woman Poets International MPI u mbajt në Qendrën Kulturore – Informative Europiane (EUICC) në Prishtinë në ora 12:00.
http://botasot.info/kultura/386355/u-mbajt-aktiviteti-letrar-britmat-e-gruas/#.VRUjDqsLGmg.facebook